Wstęp

Nadwozie odgrywa znaczącą rolę w coraz częściej zmieniających się wariantach modeli. Kształt nadwozia ma bardzo duży wpływ na to, jacy klienci zakupią samochód. Równocześnie bezpieczeństwo pasażerów jest gwarantowane przede wszystkim stabilnością nadwozia. Lekka konstrukcja, alternatywne tworzywa, materiały kompozytowe, tworzywa sztuczne jak również odpowiednie techniki łączenia to cechy konstrukcyjne, które charakteryzują nowoczesne nadwozia formy Ford.

Pod względem techniczno-produkcyjnym nowoczesne bezpieczne nadwozie nie nastręcza większych trudności. Pewne wartości odnośnie wytrzymałości nadwozia sprawdzone w wielu próbach zderzeniowych, badanie materiałów jak również zaawansowane technologie produkcyjne gwarantują wysoki standard jakości pojazdów firmy Ford. W przypadku naprawy należy zapewnić wszystkie standardy jakości odpowiadające stanowi poprodukcyjnemu. Zapewnić to może tylko dobrze wyposażony zakład serwisowy. Szczególnie ważne są kwalifikacje personelu przeprowadzającego naprawy. Znajomość aktualnych technologii produkcji, stałe kształcenie w zakresie nowych metod/technik napraw itd. są koniecznymi warunkami zapewniającymi przeprowadzenie wysokiej jakości napraw. Pomocne przy wykonywaniu napraw nadwozia są dokumentacje odnośnie napraw danych modeli jak również rozdziały dotyczące danych modeli opisujące możliwości przeprowadzenia napraw.

Wprowadzenie

Wraz z coraz bardziej kompleksowym rozwojem nadwozia ulegają również zmianie tematy opisów napraw. W ten sposób w przyszłości w części zawierającej ogólne informacje odnośnie danych modeli będą zawarte wyłącznie najważniejsze techniki i sposoby przeprowadzania napraw. Warunkiem będzie obszerna podstawowa wiedza z zakresu techniki przeprowadzania napraw nadwozia. Stale powracające lub powtarzające się czynności naprawcze zostaną np. zamieszczone w rozdziałach dotyczących nadwozia danego modelu dla wszystkich modeli. W rozdziałach dotyczących specyficznych cech nadwozia danego modelu zostaną zamieszczone wyłącznie najważniejsze czynności naprawcze, które odbiegają od ogólnych standardów napraw. Opisy specyficznych napraw będą tym samym krótsze, ale cały opis napraw obszerniejszy. Szkolenia dotyczące nowych modeli dostarczą dodatkowych praktycznych informacji, wskazówek oraz możliwości nietypowych sposobów przeprowadzania napraw.

Nadwozie samonośne samochodu osobowego

W samochodach osobowych dominuje bezpieczne nadwozie samonośne.

Główne zalety to:

- Zapewnienie możliwie jak największego bezpieczeństwa pasażerów.

- Znaczna redukcja wagi.

- Ekonomiczna technika produkcji.

Korpus nadwozia samonośnego jest uzupełniony elementami do montażu takimi jak drzwi, pokrywy, zderzaki itd. Wynikają z tego następujące istotne cechy odnośnie stabilności i wytrzymałości nadwozia takie jak:

- Stabilny przedział pasażerski.

- Dokładnie zdefiniowana charakterystyka odkształcenia w obszarze przednim i tylnym.

- Stabilność obszaru bocznego.

- Duża sztywność.

- Duża wytrzymałość na zginanie.

Przy wykonywaniu napraw należy zastosować się do następujących zaleceń:

- Należy przeprowadzić prostowanie wyłącznie całego szkieletu nadwozia.

- W celu wykonania prostowania nie należy wycinać szyb klejonych.

- Nie należy doprowadzać do naprężeń w nadwoziu.

- Wykonując naprawy należy zachować w możliwie jak największym stopniu pierwotną strukturę nadwozia.

Zasada konstrukcji nadwozia samonośnego

Cechy konstrukcyjne nadwozia samonośnego

Najważniejszym aspektem konstrukcji nadwozia jest bezpieczeństwo pasażerów. W przypadku nadwozia najważniejsze są dwa zasadnicze elementy:

- Bezpieczny przedział pasażerski.

- Strefy zgniotu.

Bezpieczny przedział pasażerski

- Cechy konstrukcyjne bezpiecznego przedziału pasażerskiego:

• Stabilne słupki, progi i profile drzwi.

• Boczne wzmocnienia nadwozia zintegrowane z drzwiami.

• Możliwość otwarcia drzwi również w przypadku bardzo silnego odkształcenia.

Strefy zgniotu

- W obszarze przednim i czołowym strefy zgniotu bezpiecznego przedziału pasażerskiego mają zdefiniowaną charakterystykę odkształcenia. Zadania stref zgniotu:

• Dynamiczny rozkład sił odkształcenia.

• Ochrona przedziału pasażerskiego.

- Przy wykonywaniu napraw szczególnie w obszarze strefy zgniotu zasadniczo należy postępować zgodnie z dotychczasową dokumentacją warsztatową. Nie zastosowanie się może w niektórych warunkach prowadzić do dużych uszkodzeń, których wynikiem może być utrata gwarancji. Linii cięcia nigdy nie należy przeprowadzać w bezpośrednim obszarze łączenia mocowań mostów, nie można dobrowolnie przeprowadzać spawanie paneli wzmacniających. Po przeprowadzeniu wszystkich napraw należy spełnić wszystkie wymagania względem bezpieczeństwa.

Strefy zgniotu bezpiecznego przedziału pasażerskiego

Samochody terenowe

Samochody terenowe różnią się od samonośnego nadwozia samochodu osobowego dwuczęściową konstrukcją.

Bazę tworzy bardzo stabilna rama podwozia, na której są zamocowane wszystkie elementy pojazdu takie jak mosty, silnik itd. Do ramy podwozia jest przymocowany śrubami właściwy korpus nadwozia. Tego rodzaju konstrukcja ma następujące zalety:

- Duże dopuszczalne obciążenie użytkowe i duża dopuszczalna masa przyczepy.

- Bardzo duża wytrzymałość przy jeździe terenowej.

- Bardzo duży prześwit.

Jeśli konieczne jest przeprowadzenie naprawy w samochodach terenowych, należy zwrócić uwagę na następujące szczegóły:

- Obydwie podłużnice podwozia są często przesunięte równolegle względem siebie.

- W razie potrzeby należy zdjąć nadwozie z ramy, do której jest przymocowane śrubami.

Zasada konstrukcji samochodów terenowych

Blachy stalowe o podwyższonej wytrzymałości

Informacje ogólne

- Z blach stalowych o podwyższonej wytrzymałości w nadwoziach samochodów Forda są przeważnie wykonane nośniki, elementy łączące, wsporniki i wzmocnienia.

- Przyporządkowanie blach stalowych o podwyższonej wytrzymałości zostało podane w rozdziałach dotyczących danych modeli.

Cechy szczególne blach stalowych, które należy wziąć pod uwagę:

- Przy prostowaniu bardzo silny efekt sprężynowania.

- Przy wykonywaniu prostowania konieczny większy nakład sił.

- Wykonując prace przy zastosowaniu systemu pomiarowo naprawczego konieczne jest "przeciągnięcie" punktów pomiarowych.

- Ze względu na dużą twardość blach stosowane narzędzia skrawające (frezarka) mają niewielką żywotność.

- Przeprowadzania napraw bez stosowania obróbki cieplnej, ponieważ już przy około 400° C może dojść do zredukowania wytrzymałości blach.

- Stale utwardzane piecowo uzyskują ostateczną wytrzymałość w produkcji dopiero po obróbce cieplnej w trakcie procesu lakierowania w piecu.

Tabela: Minimalna granica plastyczności blach stalowych N/mm ²

Blachy stalowe o podwyższonej wytrzymałości (na przykładzie modelu Mondeo)

Zabezpieczenie antykorozyjne

Uszkodzenia powypadkowe i ich diagnostyka

Wskazówki ogólne

-

WSKAZÓWKA: Przeprowadzenie dokładnej diagnostyki umożliwia wybranie odpowiedniego sposobu przeprowadzenia naprawy.

WSKAZÓWKA: Nie jest konieczne przyspawanie dodatkowych profili wzmacniających.

WSKAZÓWKA: Przeprowadzenie napraw wyłącznie zgodnie z dokumentacją odnośnie napraw nadwozi.

Przeprowadzając naprawy nadwozia należy uwzględnić stabilności i wytrzymałości nadwozia. Zdefiniowana charakterystyka odkształcenia bezpiecznego nadwozia nie może zostać zmieniona w przypadku wykonywania napraw.

- W przypadku uderzenia strefy kontrolowanego zgniotu absorbują większą część energii. Jeśli w obszarze stref kontrolowanego zgniotu zostaną przeprowadzone niefachowe naprawy, nie zostanie zapewnione bezpieczeństwo.

Uszkodzenia ukryte

- Oprócz oznak zewnętrznych takich jak np. odpryski lakieru przy przeprowadzaniu diagnostyki uszkodzeń należy koniecznie zwrócić uwagę na ukryte uszkodzenia nadwozia niewidoczne z zewnątrz lub na odkształcenia. Bez wymontowania dużych elementów do montażu takich jak zderzaki i błotnik wewnętrzny nie można przeprowadzić dokładnej diagnostyki uszkodzeń elementów nadwozia leżących pod nimi.

Strefy kontrolowanego zgniotu

- Przy przeprowadzaniu diagnostyki należy uwzględnić strefy kontrolowanego zgniotu. Strefy kontrolowanego zgniotu są to przewidziane konstrukcją "osłabione przekroje poprzeczne" uzyskane przez zwężenie elementów lub inne kształty, które w przypadku uderzenia najpierw ulegają zgnieceniu.

Uzyskanie stref kontrolowanego zgniotu poprzez specjalnie ukształtowane elementy nadwozia

Uzyskanie stref kontrolowanego zgniotu poprzez zastosowanie różnych grubości materiału

Punkty węzłowe nadwozia

- Punkty węzłowe nadwozia są ważnymi miejscami w szkielecie nadwozia samochodu osobowego. Oznaki uszkodzeń takie jak odpryski lakieru w obszarze punktów węzłowych nadwozia często jednoznacznie wskazują na stopień powstałego uszkodzenia. Dlatego też przeprowadzając diagnostykę uszkodzeń należy nader dokładnie sprawdzić wszystkie elementy nadwozia połączone w punkach węzłowych, czy nie wykazują oznak uszkodzeń.

Rozkład sił w zależności od punktów węzłowych nadwozia

Wymiary szczelin

- Można przeprowadzić diagnostykę kontrolując wzrokowo wymiary szczelin. Jeśli zostaną stwierdzone zmiany lub jeśli krawędzie nie zbiegają się, jest t wskazówka, że nastąpiła zmiana wymiarów danego elementu nadwozia.

Zmiana wymiaru szczeliny

Zadziałanie siły uderzenia na nadwozie

-

WSKAZÓWKA: Elementy samochodu takie jak półoś napędowa i hak holowniczy przenoszą siły uderzenia. Dlatego też w przypadku uderzeń w tył pojazdu należy dokładnie sprawdzić wszystkie elementy tyłu nadwozia i elementy mechaniczne (np. uchwyt do podnoszenia przekładni). Należy sprawdzić działanie elementów elektronicznych.

Wiedza na temat wielkości i kierunku sił uderzenia pozwala na wyciągnięcie wniosków dotyczących ich wpływu na całość uszkodzeń. Konieczna jest przy tym duże wiadomości z zakresu nadwozia danego modelu.

- Jeśli uderzenie nastąpiło np. w lewą przednią podłużnicę, poprzez strukturę nadwozia (belka poprzeczna) dochodzi również do uszkodzenia prawej podłużnicy podwozia. Mimo że jej wymiar wzdłużny mógł nie ulec zmianie, to mogło zmienić się jej pierwotne położenie (często w niewielkim stopniu). Zaistniałe odchylenia można rozpoznać po zmianie wymiaru szczeliny drzwi/błotnik.

- W przypadku silniejszych uderzeń, gdy przednia część nadwozia nie absorbuje całej energii uderzenia, przedział pasażerski również ulega odkształceniu. W takim wypadku energia jest przenoszona poprzez podłużnice na słupek A (patrz rysunek). W następstwie dochodzi do odkształceń w obszarze dachu i części progowej.

- W przypadku uszkodzeń obszaru bocznego, w którym nie znajdują się prawie żadne strefy zgniotu, nadwozie ma inną charakterystykę odkształceniową. Ponieważ przedział pasażerski jest bardzo stabilny, powstają tutaj tylko niewielkie odkształcenia w miejscu, w które nastąpiło uderzenie. W każdym razie siły uderzenia są przenoszone na cała podłogę pojazdu, czego następstwem jest często wygięcie samochodu w jego osi podłużnej (efekt banana).

Energia uderzenia jest przenoszona poprzez podłużnice na słupek A

Pomiar podwozia

- Pomiar za pomocą przymiaru odległościowego

• Przy przeprowadzaniu diagnostyki uszkodzenia podwozia jest bardzo pomocny przymiar odległościowy. Za jego pomocą można stwierdzić odchylenia wymiarów długości i szerokości (wysokości nie) przeprowadzając pomiar porównawczy lub po przekątnej. W tym celu należy wybrać w nadwoziu punkty odniesienia, które wynikają z dokumentacji danych odnośnie wymiarów ramy nadwozia.

Pomiar symetryczny

Pomiar nadwozia

- Możliwości przeprowadzenie pomiaru

• Można przeprowadzić pomiar porównawczy obszaru zewnętrznego nadwozia. Za pomocą przymiaru odległościowego, teleskopowej rurki pomiarowej, taśmy pomiarowej lub rurki w zależności od uszkodzenia można przeprowadzić pomiar porównawczy i po przekątnej.

WSKAZÓWKA: Aby stwierdzić odchylenia wymiarów, należy po obydwu stronach wybrać takie same punkty odniesienia (np. otwory, krawędzie, wgłębienia itd.).

• W opisach napraw dotyczących danych modeli zostały zawarte wszystkie ważne wymiary obszaru zewnętrznego nadwozia.

- Pomiar za pomocą systemów pomiarowo-naprawczych

• Aby przeprowadzić dokładną diagnostykę płyty podłogowej nadwozia należy zastosować systemy pomiarowe i ramę do napraw nadwozia. Systemy pomiarowe można podzielić według ich zasady działania:

• Mechaniczny system pomiarowy

• Optyczny system pomiarowy

- Dzięki elektronicznemu systemowi pomiarowemu EDV można bardzo szybko przeprowadzić dokładny pomiar.

- Aby ustalić długość, szerokość i wysokość, w płycie podłogowej muszą być przynajmniej trzy nieuszkodzone punkty pomiarowe.

- Punkty pomiarowe należy częściowo odsłonić. Za pomocą wszystkich systemów pomiarowych można przeprowadzić pomiar górnej części nadwozia przy zastosowaniu dostępnego wyposażenia.

Łuk pomiarowy (portal pomiarowy) do pomiaru górnej części nadwozia

Rama do napraw nadwozia

Ustalenie sposobu przeprowadzenia naprawy

Przed przystąpieniem do wykonywania napraw, należy podjąć następujące decyzje:

- Czy można przeprowadzić prostowanie na stole do napraw, czy też można wykonać je w inny sposób?

- Czy należy przeprowadzić pomiar płyty podłogowej?

- Czy należy wymontować osprzęt taki jak silnik lub mosty?

-

WSKAZÓWKA: Aby zachować strukturę nadwozia, należy starać się naprawić uszkodzone elementy zamiast je wymieniać na nową część.

Które elementy nadwozia należy wymienić?

- Które elementy nadwozia można naprawić?

Zamówienie części zamiennych

Sprawne przeprowadzenie naprawy nadwozia jest często zależne od dostępności części zamiennych. W związku z tym zalecany jest następujący sposób postępowania:

- Zapisanie wszystkich danych odnośnie samochodu takich jak typ, numer podwozia, kod wyposażenia, litery identyfikacyjne silnika, pierwsze zastosowanie itd.

- Zapisanie wszystkich blach, które należy wymienić.

- Zapisanie wszystkich elementów do montażu, które należy wymienić, łącznie z małymi częściami takimi jak nity, zaczepy itd.

- Po dostarczeniu części należy sprawdzić w samochodzie, czy zostały dostarczone wszystkie i prawidłowe części.

Prostowanie

Aby przywrócić pierwotną konstrukcję nadwozia, po wypadku często konieczne jest wykonanie prostowania. Do tego celu służą:

- Ramy do napraw nadwozia

- Uniwersalne systemy pomiarowo-naprawcze

- Systemy przymiarów do spawania

Aby zapewnić fachowe wykonanie napraw należy zastosować się do następujących punktów.

- Przebieg wykonywania napraw:

• Czynności należy wykonać według planu (należy uwzględnić ewentualny demontaż).

• Oczyszczenie obszarów mocowania.

• Luźne zamocowanie samochodu na danym urządzeniu do napraw nadwozia.

• Podparcie osprzętu w celu odciążenia nadwozia.

• Ustalenie przynajmniej trzech nieuszkodzonych, możliwie jak najdalej od siebie położonych punktów pomiarowych lub punktów mocowania (do ustawienia podstawowego).

• Sprawdzenie punktów pomiarowych i punktów mocowania, czy mają zachowane dokładne wymiary.

- Prostowanie:

WSKAZÓWKA: Przeprowadzając prostowanie stałe kontrolowanie zachowania dokładnych wymiarów i wymiarów szczelin.

• Prostowanie jest zasadniczo przeprowadzane w kierunku przeciwnym do kierunku uderzenia. Należy zawsze przeprowadzać prostowanie zespolonej konstrukcji nadwozia (nie należy uprzednio odłączać żadnych elementów). Prostowanie należy przeprowadzić stopniowo, krok po kroku. Zmniejszy to niebezpieczeństwo nadmiernego rozciągnięcia i zerwanie połączeń. Przeprowadzając poszczególne czynności związane z prostowaniem należy przeprowadzić uderzenia rozprężające młotkiem aluminiowym (w obszarze stref kontrolowanego zgniotu, uskoki, połączenia spawane itd.).

- Szczegóły:

• W przypadku blach stalowych o podwyższonej wytrzymałości występuje bardzo silny efekt sprężynowania.

• W razie potrzeby podczas przeprowadzania prostowania otwórz drzwi i pokrywy.

• Zasadniczo należy przeprowadzać prostowanie bez zastosowania obróbki cieplnej.

• Zastosuj się do wskazówek zawartych w rozdziale "Wyposażenie ochronne/bezpieczeństwo pracy".

Odłącz element nadwozia

W zależności od techniki, przy użyciu której elementy zostały połączone do odłączania elementów nadwozia należy zastosować odmienne narzędzia.

-

WSKAZÓWKA: Wszystkie elementy w nadwoziu takie jak drzwi, szyby okien itd. należy chronić przed strumieniem iskier.

WSKAZÓWKA: Aby nie osłabić pozostawionego kołnierza, ustaw odpowiednią głębokość wiercenia frazerki.

Frezarka

Frezarka

- Szlifierka osiowa

WSKAZÓWKA: Załóż odzież ochronną. Chroń obszary nadwozia podatne na uszkodzenia i obszary szklane przed strumieniem iskier. Materiały wybuchowe należy usunąć z bezpośredniego otoczenia.

• Spawy punktowe, których nie można zeszlifować frazerką ze względu na ograniczony dostęp (średnica > 8 mm) należy zeszlifować szlifierką osiową. Dotyczy to również zgrzein wykonanych w osłonie gazu obojętnego lub nitów.

Szlifierka osiowa

- Linie cięcia

WSKAZÓWKA: Nie uszkodź paneli, wiązek przewodów, przewodów lub tym podobnych elementów leżących pod spodem, w razie potrzeby usuń je.

• Do wykonywania linii cięcia najbardziej odpowiednie są piły do cięcia nadwozia, ze względu na ich wielostronne możliwości zastosowania.

- Piła o krótkim skoku

• Do cięcia elementów nadwozia najczęściej jest stosowana piła o krótkim skoku. Jest ona bardzo elastyczna, dlatego też można nią wykonywać cięcia w miejscach trudnodostępnych.

Piła o krótkim skoku

- Piła oscylacyjna

• Oprócz piły o krótkim skoku można również stosować piłę oscylacyjną. Za jej pomocą można wykonać wąskie i proste cięcia na głębokość dokładnie regulowaną.

• Żywotność brzeszczotu piły można znacznie przedłużyć stosując olej do schładzania. Zawsze należy usuwać wióry z profili zamkniętych po wykonaniu cięcia (odsysanie), w przeciwnym razie istnieje niebezpieczeństwo powstania korozji.

• Jeśli na częściach, które należy przeciąć znajdują się połączenia lutem twardym, należy je równomiernie ogrzać palnikiem spawalniczym, do chwili, gdy lut twardy ulegnie stopieniu. Następnie odłącz starą część i przeprowadź jej rozbrojenie.

Piła oscylacyjna

Opis przeprowadzenia naprawy

- Wymiana na nową część

• W przypadku wymiany na nową część uszkodzony element nadwozia jest odłączany a w oryginalnych miejscach łączenia starej części jest mocowana nowa część. Poniższy rysunek pokazuje wymianę na nową część panelu tylnego (Mondeo).

Wymiana na nową część - panel tylny (Mondeo)

- Wymiana częściowa

• Z przyczyn technicznych oraz ekonomicznych często zasadne jest przeprowadzenie wymiany częściowej. Najważniejsze przy tym jest zachowanie oryginalnej struktury nadwozia jak również zminimalizowanie kosztów przeprowadzenia napraw.

• Są trzy różne sposoby wymiany częściowej:

- Spoina doczołowa

• Przeprowadzane jest spawanie ciągłe w osłonie gazu obojętnego starej i nowej część.

• Spawanie doczołowe jest przeprowadzane przede wszystkim w przypadku wymiany częściowej nośników i słupków lub w przypadku krótkich cięć.

Spoina doczołowa

- Technika łączenia krawędzi

WSKAZÓWKA: Mimo że szerokość krawędzi do łączenia wynosi 12 mm, na nowej części trzeba uwzględnić tylko 10 mm do łączenia. W ten sposób automatycznie między krawędzią starej i nowej części powstaje konieczna szczelina, którą należy zespawać. Ze względu na zabezpieczenie antykorozyjne krawędź do łączenia należy skrócić do 6 mm.

• Technika łączenia krawędzi jest najczęściej stosowana w przypadku starej części pozostawionej w samochodzie. Stara i nowa część jest łączona nitami zrywanymi.

Technika łączenia krawędzi

- Podkładka z paska blachy

• Pasek blachy o szerokości około 30 mm z pozostałej starej części lub nowej części zostaje zespawany przy pomocy kleszczy pod miejscem łączenia.

WSKAZÓWKA: Łączenie krawędzi lub łączenie za pomocą podkładek z paska blachy jest stosowane przede wszystkim w przypadku dłuższych cięć.

WSKAZÓWKA: W przypadku wymiany częściowej należy wykonywać jak najkrótsze cięcia. Należy przeprowadzać linie cięcia podane w rozdziałach dotyczących danych modeli.

• Nie należy wykonywać rozcięć w obszarze wzmocnień lub stref kontrolowanego zgniotu.

WSKAZÓWKA: Nie należy odłączać elementów jeśli nie mamy jeszcze nowej części (fragmenty do wymiany częściowej mogą być inaczej przycięte).

• Do wymiany częściowej są dostępne specjalne fragmenty, które zostały wyszczególnione w oddzielnym mikrofilmie dotyczącym części zamiennych.

Podkłada z paska blachy

Przykład

Elementy do wymiany częściowej - Ford Ka

Wymiana częściowa podłużnicy - Ford Puma

- Przygotowanie pozostawionych elementów i nowej części

• W części pozostawionej w samochodzie należy przeprowadzić prostowanie powierzchni styku za pomocą młotka i podparcia drugostronnego, jeśli powierzchnia jest skrzywiona (część pozostawiona w samochodzie musi dokładnie pasować do nowej części). Zeszlifuj pozostałości spawów punktowych i złączy spawanych za pomocą szlifierki kątowej.

• Przytnij nową część.

• W razie potrzeby zrób punktakiem otwory lub wywierć je do spawania punktowego przez otwór.

WSKAZÓWKA: Nie stosuj palnika spawalniczego do usuwania pozostałości lakieru (istnieje niebezpieczeństwo skrzywienia materiału pod wpływem ciepła).

• Usuń warstwę cynku po obydwu stronach wszystkich kołnierzy łączących. Nie używaj do tego celu szlifierki kątowej (istnieje niebezpieczeństwo osłabienia materiału i uszkodzenia powłoki cynowanej). Odpowiednimi narzędziami są szczotka druciana, szlifierka taśmowa lub tarcza z tworzywa sztucznego.

WSKAZÓWKA: Stosując spray należy unikać zanieczyszczenia graniczących elementów rozprowadzaną substancją.

WSKAZÓWKA: . Dodatkowe informacje - patrz rozdział 501-25A / 501-25B / 501-25C / 501-25D / 501-25E / 501-25F / 501-25G. "Zabezpieczenie antykorozyjne - naprawy nadwozia "

• Na wszystkich kołnierzach spawalniczych (oprócz miejsc spawanych lutem twardym) nanieś dobrze kryjącą warstwę podkładu pod spawanie. Warstwę gruntującą należy uprzednio wymieszać.

Dopasuj nową część

- Nowa część musi mieć dokładne wymiary i należy ją dobrze dopasować. Przydatne do tego celu są:

• Rama do napraw nadwozia

• Uniwersalny system pomiarowy

• System przymiarów

• Miarka lub taśma pomiarowa

• Cyrkiel odmierzacz

• Wymiary ramy zostały zawarte w dokumentacjach napraw danych modeli.

-

WSKAZÓWKA: Wszystkie elementy do montażu, które muszą mieć dokładne wymiary lub które muszą być dokładnie dopasowane, należy koniecznie uwzględnić w tej czynności, np. zderzaki, uszczelki, reflektory, światła tylne i elementy zamka. W przypadku niezastosowania się mogą wystąpić nieszczelności, hałasy aerodynamiczne jak również zwiększone prawdopodobieństwo, że będą konieczne prace wykończeniowe.

Zadbaj, aby krawędzie pokrywały się z krawędziami graniczących części a wymiary szczelin były takie same na całej długości (porównanie lewej i prawej strony). Połączenia muszą mieć odpowiednie kształty.

Zamocuj nową część

-

WSKAZÓWKA: Im dokładniej zostanie wykonane ustawienie i zamocowanie, tym mniejszy będzie nakład pracy w przypadku wykonania ewentualnych prac wykończeniowych.

W zależności od dostępu są różne możliwości mocowania:

• Szczypce zaciskające (z zapasów własnych)

• Zaciski śrubowe (z zapasów własnych)

• Blachowkręty

• Spawy punktowe

- W przypadku wymiany częściowej elementów profili, krawędzie muszą zbiegać się, w tym celu użyj dłuta wąskiego lub śrubokrętu. Aby zapewnić zbieganie się krawędzi należy bezpośrednio na krawędzi umieścić spaw punktowy.

Ustawienie i zamocowanie

- Aby zapobiec skrzywieniu blach, przed przyspawaniem dłuższe połączenia należy zamocować spawami punktowymi. Mocując spawami należy zachować prawidłową kolejność spawania (patrz rysunek).

- Po wykonaniu czynności przedstawionych w opisie naprawy należy przyspawać nową część. Należy zastosować się do zaleceń w rozdziale "Spawanie i lutowanie".

Prawidłowa kolejność mocowania spawami punktowymi

Prace wykończeniowe/zabezpieczenie antykorozyjne

- Czynność ta obejmuje wykonanie następujących prac:

• Wyrównanie spoin, jeśli to konieczne zgrzanie.

• Zagruntowanie nieocynkowanych miejsc.

• Uszczelnienie spoin.

• Zabezpieczenie podwozia.

• Przyklejenie mat tłumiących.

• Wtryśnięcie piany do profili zamkniętych.

WSKAZÓWKA: Dodatkowe informacje - patrz rozdział 501-25A / 501-25B / 501-25C / 501-25D / 501-25E / 501-25F / 501-25G. "Zabezpieczenie antykorozyjne - naprawy nadwozia"

• Zabezpieczenie antykorozyjne profili zamkniętych (po wykonaniu lakierowania).

Prostowanie

Blachy stalowe zastosowane w nadwoziu

- W nadwoziach samochodów osobowych są stosowane cienkie blachy o grubości 0,5 - 2,75 mm. Należy rozróżnić między:

• blachami głębokotłocznymi

• blachami stalowymi o podwyższonej wytrzymałości

- Blachy głębokotłoczne:

• Blachy te charakteryzują się tym, że są bardziej miękkie i bardziej plastyczne. Oprócz tego są bardzo rozciągliwe i tym samym odporne na niepożądane pękanie.

- Blachy stalowe o podwyższonej wytrzymałości:

• Blachy stalowe o podwyższonej wytrzymałości są bardziej plastyczne i sprawiają mniej trudności w przypadku obróbki niż np. blachy stalowe ST14. Oprócz tego blachy stalowe o podwyższonej wytrzymałości są bardziej rozciągliwe.

Podstawy technik prostowania

- Przed przeprowadzeniem wymiany częściowej lub wymiany na nową część elementów nadwozia, należy dokładnie sprawdzić, czy uszkodzonych elementów nadwozia nie można naprawić stosując odpowiednie techniki prostowania.

- Naprawa przy pomocy odpowiedniej techniki prostowania jest bardziej korzystna pod względem technicznym i ekonomicznym.

Przykłady zastosowania różnych metod prostowania:

- Młotek aluminiowy i podbijak ręczny

• Zaleta: Zmniejszone niebezpieczeństwo przeciągnięcia blach.

• Prostowanie niewielkich nierówności obszarów poszycia, które są dostępne z obydwu stron.

• Powyższe narzędzia do prostowania są stosowane szczególnie przy pracach wykończeniowych.

Dokładne prostowanie za pomocą młotka aluminiowego oraz młotka uniwersalnego

- Młotek udarowy

• Prostowanie uszkodzonych obszarów, do których jest dostęp tylko z zewnątrz, jest wykonywane za pomocą młotka udarowego. Do nieocynkowanej powierzchni należy przyspawać płytki lub trzpienie, które są potrzebne do zamocowania młotka udarowego. Zagłębienia w poszyciu można usunąć uderzając z odpowiednią siłą.

Obróbka cieplna blach

- Przeciągnięć blach nadwozia powstałych na skutek uszkodzeń mechanicznych przeważnie nie można uniknąć. Przeciągnięcia blach powodują osłabienie obszarów poszycia na skutek odmiennego naprężenia. Aby przywrócić stabilność osłabionych obszarów poszycia stosowane jest obróbka cieplna.

-

WSKAZÓWKA: W przypadku blach stalowych o podwyższonej wytrzymałości stosunek ten jest inny.

Główna zasada: Spęczanie blach nadwozia przez obróbkę cieplną musi być większe od rozciągnięcia materiału.

Różne metody obróbki cieplnej

WSKAZÓWKA: W zależności od rozmiaru przeciągnięcia materiału poszycia stosowane są odmienne metody obróbki cieplnej.

- Spęczanie płomieniem

• W przypadku przeciągnięć materiału na dużej powierzchni należy zastosować palnik do spawania (wielkość palnika 0,5 - 1,0 mm). Zwróć uwagę na płomień neutralny.

• Powierzchnia blachy jest krótko podgrzewana w danym miejscu i natychmiast schładzana mokrą gąbką.

• Warunek: Zachowanie bezpieczeństwa przy stosowaniu palnika i wiadomości z zakresu kolorów odpuszczania.

• Zaleta: Brak uszkodzeń powierzchni zewnętrznej blachy.

- Przeprowadzenie spęczania ułatwia zastosowanie młotka i podparcia drugostronnego

WSKAZÓWKA: Przeprowadzając na przemian ogrzewanie i ochładzanie spęczanie można lepiej wykonać spęczanie.

• W przypadku przeciągnięć materiału w jednym miejscu przeprowadzenie spęczania można wspomóc uderzając w odpowiednim miejscu młotkiem aluminiowym lub drewnianym.

• Warunek: Sprawdzenie, czy materiał nie jest napięty dotykając powierzchni, jaką należy poddać prostowaniu.

- Spęczanie za pomocą elektrody węglowej

• Jeśli obszary poszycia są dostępne tylko z jednej strony lub jeśli powierzchnie są osłabione w niewielkim stopniu, przeprowadza się spęczanie za pomocą elektrody węglowej.

• Warunek: Powierzchnia nieocynkowana.

• Wada: Uszkodzenie powierzchni zewnętrznej nierówności i zgrubienia.

- Spłaszczanie za pomocą elektrody miedzianej

• Wygięcia na zewnątrz małe i o ostrych krawędziach można naprawić stosując elektrodę miedzianą.

- Spęczanie płomieniem i pilnikami do nadwozia

WSKAZÓWKA: Jeśli metoda jest prawidłowo stosowana można ją zastosować, gdy elementy do montażu są zamocowane (podsufitka, wiązka przewodów itd.).

• Małe, miękkie wgniecenia (niewielkie przeciągnięcia materiału) w obszarze krawędzi należy ogrzewać palnikiem (wielkość palnika 1 - 2 mm, płomień w osłonie gazu) koliście od zewnątrz do wewnątrz z temperaturą około 250° C.

• Stałe stosowanie pilnika do nadwozia powoduje oddawanie ciepła do pełnego wyrównania zagłębienia. Jeśli to możliwe, należy stosować dwa pilniki naprzemiennie. Sprzyja to koniecznemu oddawaniu ciepła.

Spawanie blach (cynowanie)

- Spawanie jest najlepszą metodą pod względem techniczny w celu zniwelowania przejścia w przypadku wymiany częściowej lub niewielkich nierówności na powierzchni poszycia.

- Zalety:

• Bardzo dobre przyleganie do podkładów gruntujących blach nieocynkowanych.

• Bardzo dobra plastyczność.

• Dobre właściwości umożliwiające nadawanie formy i konturów.

• Brak kurczenia się.

• Rozszerzalność cieplna taka jak w przypadku blach stalowych.

-

WSKAZÓWKA: Stop cyny: PB 25% / 75%. Zastosuj wyciąg dymów. Maska zabezpieczająca.

Przygotowanie: Przed przeprowadzeniem modelowania należy zagęścić cynę, aby nie powstały pory.

Spawanie i lutowanie

Środki bezpieczeństwa

-

WSKAZÓWKA: Należy zastosować się do wskazówek w rozdziale "Wyposażenie ochronne/bezpieczeństwo pracy".

W celu ochrony modułów elektronicznych w samochodzie należy odłączyć biegun ujemny akumulatora i zabezpieczyć go.

- Elektroniczne moduły sterujące i przewody nie mogą zetknąć się ze złączem do masy lub elektrodą do spawania.

- Jeśli spawanie jest przeprowadzane w pobliżu akumulatora, należy go wymontować.

- Jeśli spawanie jest przeprowadzane w obszarze zbiornika paliwa lub innych elementów doprowadzających paliwo należy zachować szczególną ostrożność. W razie wątpliwości należy wymontować powyższe elementy.

- W żadnym wypadku nie należy przeprowadzać spawania, lutowania twardego lub miękkiego elementów napełnionego układu klimatyzacji. To samo obowiązuje, jeśli istnieje niebezpieczeństwo ogrzania układu klimatyzacji.

- Połącz złącze do masy spawarki elektrycznej bezpośrednio z elementem jaki należy zespawać. Zwróć uwagę, czy między złączem do masy a spawanym miejscem nie znajdują się elementy nie przewodzące prąd.

- Należy chronić graniczące elementy samochodu jak również stojące obok samochody przed strumieniem iskier i ciepłem.

Zgrzewanie punktowej spoiny oporowej

W produkcji jest stosowane w około 90% zgrzewanie punktowych spoin oporowych. Z reguły sposób łączenia zastosowany w produkcji jest stosowany także w przypadku wykonywania napraw. Liczba i średnica spawów musi odpowiadać stanowi poprodukcyjnemu. Wyłączenie w wyjątkowych wypadkach można zamiast oryginalnych metody łączenia zastosować techniki alternatywne.

Ustawienie urządzenia i dostosowanie poszczególnych parametrów spawania

- Urządzenie:

• Ustaw urządzenie zgodnie z zaleceniami producenta.

• Wybierz odpowiednie ramiona elektrod (możliwie jak najkrótsze).

• Dokładnie ustaw ramiona i końcówki elektrod.

• Obróbka beczkowatych końcówek elektrod (obróbka zgrubna za pomocą pilnika, dokładna za pomocą klocka ściernego).

- Nadwozie:

• Kołnierze muszą dokładnie do siebie przylegać.

• Usuń warstwę cynku z powierzchni styku (od wewnątrz i na zewnątrz).

- Wskazówki techniczne/metodyczne:

• Przeprowadź spawanie próbne z uwzględnieniem tworzywa na które należy nanieść pastę spawalniczą.

• Jeśli między ramionami elektrod znajdują się elementy z blachy, należy liczyć się z zanikiem indukcji i zanikiem mocy (wyrównaj prąd).

• W przypadku blach stalowych o podwyższonej wytrzymałości należy wyrównać moc.

• Powtórne spawanie wykonywane na starych spawach często prowadzi do nieprawidłowego zespawania.

• Końcówki elektrod muszą być ustawione pod kątem 90° w stosunku do powierzchni styku.

• Po zakończeniu spawania należy zrobić przerwę podczas której należy przyłożyć siłę zaciskającą do elektrod.

WSKAZÓWKA: Aby równomiernie przyspawać elementy po wykonaniu około 10 spawów punktowych należy schłodzić elektrody w wodzie (nie dotyczy elektrod schładzanych).

• Beczkowate elektrody są korzystne. Należy regularnie oczyszczać powierzchnie styku elektrod.

Spawanie w osłonie gazu obojętnego MIG/ MAG

Ustawienie urządzenia i parametrów spawania

- W przypadku napraw należy przeprowadzić spawanie w osłonie gazu obojętnego zastosowane w produkcji. Oprócz tego w przypadku naprawy należy częściowo zastąpić zgrzewanie punktowych spoin oporowych spawaniem punktowym przez otwór.

- Ustawienie urządzenia i poszczególnych parametrów spawania warunkują przeprowadzenie spawania.

- Urządzenie:

• Ustaw narzędzie zgodnie z zaleceniami producenta.

• Nie należy zginać przewodów.

• W rdzeniu nie mogą znajdować się skrawki drutu.

• Dysza gazowa i elektryczna musi być wolna od żużlu i pozostałości po spawaniu.

• Zwróć uwagę na jakość drutu spawalniczego i natężenie przepływu gazu.

- Nadwozie:

• Należy zwrócić uwagę na dokładne powierzchnie styku.

• Usuń warstwę cynku z powierzchni styku.

• Zachowaj wymiary szczelin.

- Wskazówki techniczne/metodyczne:

WSKAZÓWKA: Ponieważ na skutek zwiększonego ogrzania przy spawaniu w osłonie gazu obojętnego może dojść do uszkodzenia podkładu pod spawanie lub powłoki cynowej na większym obszarze niż w przypadku zgrzewania punktowej spoiny oporowej, w ramach prac wykończeniowych należy szczególnie dokładnie wykonać zabezpieczenie antykorozyjne.

WSKAZÓWKA: Aby zapobiec tylko powierzchownemu połączeniu, należy zawsze najpierw przeprowadzić spawanie próbne.

• Usuń przewód masy znajdujący się bezpośrednio przy spawanym miejscu (zwróć uwagę na odpowiedni styk).

• Przy spawaniu punktowym przez otwór należy rozpocząć spawanie od dolnego elementu, aby uzyskać wymagane przetopienie.

Zgrzewanie punktowej spoiny oporowej

Lut twardy

- Połączeń lutem twardym zastosowanych w produkcji nigdy nie należy zastępować innymi połączeniami.

-

WSKAZÓWKA: Ze względu na niebezpieczeństwo powstanie korozji dokładnie usuń topnik.

Miejsca łączone lutem twardym należy dokładnie przygotować. Szczególnie ważne są dokładnie dopasowane i nieocynkowane powierzchnie styku łączonych miejsc.

Połączenia klejone

Połączenia klejone coraz częściej są stosowane w nowoczesnych konstrukcjach samochodów. Również elementy do wymiany częściowej nadwozia są łączone tą metodą. Po wykonaniu napraw należy przywrócić wszystkie połączenia klejone.

- Zastosowanie i wskazówki odnośnie bezpieczeństwa

• Stosując dane materiały klejące lub uszczelniające należy koniecznie zastosować się do załączonego przez producenta sposobu użycia i wskazówek odnośnie obróbki.

WSKAZÓWKA: Zastosuj się do środków bezpieczeństwa zalecanych przez producenta.

• Substancje klejące są produktami chemicznymi, dlatego też zastosuj się do zaleceń względem bezpieczeństwa.

- Klejone kołnierze wywinięte

• We wszystkich modelach Ford kołnierze wywinięte pokrywy komory silnika, drzwi tyłu nadwozia i drzwi są sklejane w produkcji.

• Połączenie klejone uszczelniają bardziej (zabezpieczenie antykorozyjne), niż byłoby to konieczne.

- Stałe połączenia klejone nie wymagające dodatkowych połączeń spawanych

• Stałe połączenia klejone siłowe są stosowane ze względu na wytrzymałość, szczelność jak również mniejszą podatność na korozję (np. Escort/Orion '91 w obszarze tylnym dachu, pobliże połączenia ze słupkiem C).

• Jako środek klejący jest stosowana dwuskładnikowa żywica epoksydowa.

Przyklejenie poszycia zewnętrznego dachu (Escort '91)

- Szyby klejone bezpośrednio

• Prawie we wszystkich modelach szyba przednia jest sklejona bezpośrednio z ramą szyby nadwozia. Dodatkowo szyby boczne i tylne w większości wariantów modeli są przyklejone.

• Klejenie szyb przeprowadza się przede wszystkim ze względu na wytrzymałość. Szyby szklone bezpośrednio zwiększają sztywność nadwozia.

Mocowanie szyb szkolnych bezpośrednio

Wymontowanie i zamontowanie klejonych szyb pojazdu

Środki bezpieczeństwa

- Aby zapobiec obrażeniom należy zastosować się do następujących środków bezpieczeństwa:

• Należy założyć rękawice ochronne.

• Należy założyć okulary ochronne.

Czynności przygotowawcze

- Przed odłączeniem szyby klejonej należy odłączyć i usunąć z obszaru, w którym będzie wykonywane wycinanie szyby wszystkie części do montażu narażone na uszkodzenie takie jak np. poszycia i listwy ozdobne jak również złącza elektryczne.

- Obszary polakierowane graniczące z szybą należy okleić.

- Wystający klej należy wyciąć, ułatwia to wycinanie szyby.

- Zabezpiecz szybę ustawioną pionowo przed wypadnięciem.

Odłączenie

- Wbij narzędzie do wycinania w dobrze dostępnym miejscu w wałek kleju.

- Ostrożnie przeprowadź wycinanie wokół szyby.

- Unikaj kontaktu z ramą szyby i kołnierzami nadwozia.

- Wyjmij szybę z otworu za pomocą specjalnej ssawki.

Przygotowanie do przyklejenia szyby

- Należy zastosować się do zaleceń producenta.

- Wytnij wałek kleju pozostały na kołnierzy na grubość około 1 mm. Nie dotykaj tego obszaru lub oczyść go.

- Jeśli został uszkodzony lakier nanieś podkład oraz lakier.

- W razie potrzeby należy wymienić ograniczniki szyb.

Przyklejenie szyby

- Nanieś równomiernie wałek kleju na szybę lub kołnierz nadwozia.

- Wstaw szybę w otwór i ustaw ją (czynność muszą wykonywać 2 osoby).

- Sprawdź wymiary szczelin.

-

WSKAZÓWKA: Podczas schnięcia kleju otwórz okna i drzwi i nie poruszaj samochodem (zatrzaśnięcie drzwi powoduje nadmierny nacisk, szyby mogą odłączyć się).

Zabezpiecz szybę taśmą klejącą, aby nie wypadła lub żeby się nie przesunęła.

Czynności końcowe

- Przywróć wszystkie elektryczne połączenia i sprawdź działanie elementów.

- Zamocuj elementy do montażu i sprawdź, czy są mocno osadzone i dobrze dopasowane.

• Oględziny wzrokowe szczelin i połączeń, czy przebiegają równomiernie.

- Dokładnie oczyść szybę.

Szczegóły napraw nadwozia

Cabriolet

- Nadwozie kabrioletu znacząco różni się od nadwozia limuzyny. Są to nie tylko różnice w wyglądzie lecz również w funkcji. Konieczne są wzmocnienia konstrukcji, aby sprostać wymaganiom odnośnie stabilności.

- Zespolona konstrukcja nadwozia nie jest możliwa z powodu brakujących listew krawędzi dachu. Dlatego też stabilność i sztywność nadwozia uzyskuje się poprzez konstrukcyjne zmiany elementów wewnętrznych i części do montażu elementów limuzyny oraz poprzez montaż dodatkowych wzmocnień.

Wzmocnienia w części progowej

-

WSKAZÓWKA: Jeśli samochód uszkodzony w wyniku wypadku zostanie zamocowany na ramie do napraw nadwozi razem z osprzętem, należy odciążyć nadwozie.

Przy przeprowadzaniu napraw nadwozia należy uwzględnić następujące szczegóły konstrukcyjne:

• Grubszy materiał np. w części progowej.

• Zmieniona charakterystyka odkształcenia.

• Konieczne bardzo dokładne dopasowanie, np. punktów mocowania dachu składanego.

- Aby wykluczyć przedostawanie się wody, hałasy areodynamiczne lub niedomykanie się dachu składanego, wykonując naprawy oraz po ich przeprowadzeniu należy dopasować dach składany do przylegających elementów.

Samochody terenowe

-

WSKAZÓWKA: Podczas przeprowadzania prostowania nadwozia zamocowanego śrubami do ramy należy sprawdzić wszystkie połączenia śrubowe z podwoziem, czy nie są uszkodzone.

WSKAZÓWKA: Jeśli podwozie i nadwozie wykazują większe uszkodzenia należy zdjąć nadwozie z podwozia. Prostowanie obydwu elementów należy przeprowadzić osobno.

Samochody terenowe składają się z nośnej konstrukcji podwozia i zamocowanego do niej śrubami nadwozia.

- Przy przeprowadzaniu naprawy, do wykonania której konieczne jest zastosowanie ramy do napraw nadwozia należy użyć uniwersalnych zestawów mocujących lub uchwytów.

Wyposażenie ochronne i bezpieczeństwo pracy

- Przy wykonywaniu napraw należy zastosować się do różnego rodzaju środków bezpieczeństwa jak również ustalonych przepisów. Należy zastosować się do wszystkich przepisów odnośnie bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia w miejscu pracy.

Środki bezpieczeństwa przy spawaniu

- Dla własnej ochrony konieczne są następujące środki bezpieczeństwa:

• Kask ochronny (ochrona twarzy)

• Maska

• Rękawice ochronne

• Obuwie ochronne

• Wyciąg dymów

- Spawanie należy przeprowadzać w dobrze wentylowanych pomieszczeniach. Oprócz tego w pobliżu musi znajdować się gaśnica.

Środki bezpieczeństwa przy wykonywaniu ogólnych napraw nadwozia

Wyciąg dymów

- Masy uszczelniającej, zabezpieczenia podwozia lub podobnych materiałów nie należy spalać na otwartym ogniu. Powstają przy tym gazy niebezpieczne dla zdrowia. Jeśli przykładowo jest spalane włókno polichlorowinylowe, powstają gazy zawierające kwas solny. Dlatego też przy wykonywaniu szlifowania, spawania i lutowania należy zastosować odpowiedni wyciąg dymów.

- Przy obróbce materiałów zawierających rozpuszczalniki należy zadbać o wietrzenie pomieszczenia, koniecznie założyć maskę zabezpieczającą oraz zastosować wyciąg dymów.

- Przy rozłączaniu, szlifowaniu i prostowaniu blach poziom hałasu może wynieść lub nawet przekroczyć 85 - 90 dB(A), dlatego też należy koniecznie założyć ochraniacze uszu.

- Jeśli będzie przeprowadzany pomiar płyty podłogowej za pomocą laserowego systemu pomiarowego, należy unikać patrzenia na promień laserowy.

- Przy przeprowadzaniu demontażu, gdy samochód jest uniesiony na podnośniku należy zwrócić uwagę, czy nie zmienia się punkt ciężkości. Należy wziąć to od razu pod uwagę przy podnoszeniu samochody i zabezpieczyć go, aby nie został zrzucony.

- Przeprowadzając prostowanie zabezpiecz zespół naciągowy linką.

Linka